7 maja 1905 r. pismo do cara Mikołaja II wysłał biskup lubelski i administrator skasowanej diecezji podlaskiej Franciszek Jaczewski.

Poza wyrazami wdzięczności biskup błogosławił monarchę na wszystkie dni jego panowania, deklarując, że zarówno on, jak i duchowieństwo rzymskokatolickie oraz parafianie będą zanosić do Boga modlitwy dziękczynne w jego intencji. Biskup polecił wykonywać po nabożeństwach dziękczynne Te Deum laudamus.

To jeszcze wprawdzie nie koniec dyktatury Aleksandra Łukaszenki, ale niedawne protesty pokazują, że dorosło nowe pokolenie nieobciążone sowieckim etosem, które chce żyć w wolnym i demokratycznym kraju. Represje władz nie zahamują dążenia społeczeństwa do przeprowadzenia zmian. Tak jak trzy lata temu nie powstrzymały ludzi na Ukrainie.

Problem Łukaszenki polega na tym, że w Dniu Wolności, narodowego święta Białorusinów - nieuznawanego przez władze, a obchodzonego 25 marca na pamiątkę powstania w 1918 r. niezależnego państwa białoruskiego - na ulice wyszli również emeryci i bezrobotni, którzy dotychczas stanowili jego elektorat. Tradycja Białoruskiej Republiki Ludowej nie wpisuje się w postsowiecką tożsamość, którą od ponad 20 lat buduje Łukaszenka.

11 kwietnia 1943 r. niemiecka Agencja Prasowa Transocean podała komunikat o odkryciu w miejscowości Katyń k. Smoleńska masowych grobów polskich oficerów. Doniesienia agencji potwierdziło dwa dni później Radio Berlin.

Media informowały, iż w mogiłach może znajdować się nawet 10 tys. zwłok. Faktycznie pomordowanych było nieco ponad 4 tys. Strona niemiecka zaprosiła do badań przedstawicieli Międzynarodowego Czerwonego Krzyża. Z racji tego, iż działania MCK od samego początku blokował radziecki dyktator Józef Stalin, z inicjatywy niemieckiej powstała Międzynarodowa Komisja Lekarska, która pracowała na miejscu w dniach 28-30 kwietnia 1943 r.

Na początku 1905 r. nic jeszcze nie zapowiadało zmian w ciężkiej doli unitów, ale i prawosławni nie czuli się zbyt pewnie. Świadczy o tym tajny raport o sytuacji na Podlasiu, jaki złożył gubernator siedlecki A. Wołżyn warszawskiemu generał-gubernatorowi M. Czertkowowi.

W dokumencie tym nie ukrywał, że sytuacja wyznawców prawosławia staje się coraz trudniejsza. Jako jedną z przyczyn tego upatrywał źle przeprowadzoną likwidację kościoła greckokatolickiego w 1875 r. Raport kończył dramatycznym wezwaniem: Należy wzywać do zjednoczenia wszystkich prawdziwie ruskich ludzi, wszystkich wahających się, że Rosja jest dla ruskich.

Na ustach mieszkańców Witoroża, ba, całej gminy Drelów, jest jeden temat: dzwony. Zarówno ten, który odnaleziono jesienią ubiegłego roku, obecnie restaurowany, jak i te, które najprawdopodobniej kryje jeszcze ziemia.

Witoroż to niewielka wioska w powiecie bialskim. Zamieszkuje ją niespełna 300 osób. Usytuowany tutaj zabytkowy drewniany kościół z 1739 r. jest sercem parafii. Kierujący nią od niespełna trzech lat ks. Jerzy Olędzki przyznaje, że pracuje się tutaj wspaniale - ze względu na ludzi. - Przyjaźni, życzliwi, kochani - ocenia po ojcowsku. W opinii Anny Ostapiuk z Gminnego Centrum Kultury w Drelowie witorożanie wyróżniają się w gminie przywiązaniem do tradycji, do wiary i parafii. - To bardzo otwarta, religijna społeczność - ocenia.

20 lutego 1905 r. Podlasiak Stanisław Lewicki, będąc w Warszawie, na Krakowskim Przedmieściu zobaczył taką scenę. Z ul. Królewskiej wybiega 15-letni uczeń bez czapki, a 20 kroków za nim biegną żandarm z rewolwerem i policjant. Żandarm, widząc, że nie dogoni chłopaka, staje i mierzy w jego plecy. Przechodnie przytrzymują zbiega.

Żandarm i policjant z wydobytymi rewolwerami prowadzą ucznia w stronę kościoła św. Krzyża, gdzie był cyrkuł. Okazało się, że był to uczeń, który ostrzegał kolegów, aby nie szli do otwartych w tym dniu szkół rządowych. Mając na uwadze to wydarzenie, Lewicki jeszcze tego dnia przekonywał kuratora Warszawskiego Okręgu Naukowego - Szwarca, aby zamknął szkoły ze względu na bezpieczeństwo i walki wewnętrzne, jak i przez wzgląd na uchwałę rodziców wyrażoną na wiecu w dniu powszednim.

24 marca 1794 r. wybuchło pierwsze polskie powstanie narodowowyzwoleńcze. Tego dnia na rynku w Krakowie ogłoszono Akt Powstania, przysięgę złożył również Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej Tadeusz Kościuszko. - Ja, Tadeusz Kościuszko, przysięgam w obliczu Boga... - tak brzmiał początek ślubowania.

W lipcu 1792 r. król Stanisław August Poniatowski przystąpił do konfederacji targowickiej. Podpisując akces do konfederatów, monarcha wydał rozkaz, by wojsko polskie zaprzestało wszelkich działań wojennych przeciwko armii rosyjskiej. Przypomnijmy, że działania te były pokłosiem wojny polsko-rosyjskiej, jaka toczyła się od maja 1792 r. (tzw. wojna o Konstytucję 3 maja).

Ponieważ rząd rosyjski tłumił strajki szkolne w Siedlcach i Białej Podlaskiej, zabronił zebrań i groził rodzicom utratą posad za nieposyłanie dzieci do szkoły, dalszą akcję wzięli na siebie rodzice i opiekunowie.

Na czoło rodziców uczniów szkół bialskich wysunął się Stanisław Lewicki, ziemianin i sędzia gminny powiatu łukowskiego. Znany był już z wcześniejszej działalności w obronie nauczania religii w języku polskim oraz memoriału, jaki wystosował do kuratora Szwarca 4 sierpnia 1904 r. Ten duchowy Sarmata, gorliwy katolik i rozważny ojciec rodziny, człowiek o wybitnym darze przekonywania i jednania, zdumiewa swą działalnością nawet dzisiaj.

Celem Pratulińskiej Szkoły Wiary jest odkrywanie mocy zawierzenia Panu Bogu. Nieocenionymi nauczycielami na drodze wierności mimo wszystko - aż po ofiarę z życia - są dla nas bł. Męczennicy Podlascy.

Kolejne spotkanie odbędzie się w czwartek, 23 marca. PSW rozpocznie tradycyjnie modlitwa różańcowa (18.30). Na 19.00 przewidziana jest Eucharystia z homilią. Kolejne punkty comiesięcznego programu to modlitwy wstawiennicze z odczytaniem polecanych intencji oraz zawierzenie się bł. unitom połączone z ucałowaniem ich relikwii. Jak wyjaśnia ks. Jacek Guz, kustosz pratulińskiego sanktuarium, tegoroczny cykl spotkań w ramach PSW ukierunkowany jest na odkrywanie poszczególnych męczenników - przybliżanie ich drogi do świętości oraz zgłębianie wiary w siłę ich orędownictwa.

6 lutego 1905 r. wtajemniczeni w akcję strajkową uczniowie gimnazjum bialskiego pod przewodnictwem Komitetu Strajkowego zebrali się na zamarzniętych rozlewiskach we wsi Cicibór i pod pozorem zabawy na ślizgawce odbyli zebranie o przyspieszeniu wybuchu strajku, gdyż dowiedziała się o nim dyrekcja szkoły.

Strajk szkolny w Białej Podlaskiej rozpoczął się 7 lutego 1905 r. Zwyczajem gimnazjalnym było, że każdego dnia przed rozpoczęciem zajęć szkolnym młodzież zbierała się na poranną modlitwę w największej sali. Komitet Strajkowy postanowił wykorzystać ten moment. Przewodniczący komitetu Adam Lewicki polecił kolegom zaprosić dyrektora szkoły Ignatienkę, aby na forum całej szkoły odczytać i wręczyć mu deklarację strajkową przywiezioną z Siedlec przez ucznia Filleborna.