Lekcja historii

Bitwa pod Milanowem była elementem tzw. boju spotkaniowego pomiędzy maszerującymi w kierunku Kocka oddziałami Grupy Operacyjnej „Polesie” a wojskami sowieckimi zajmującymi wschodnie ziemie polskie, stoczonego w dniach 29-30 września 1939 r., a znanego jako bitwa pod Parczewem. Wojska polskie i sowieckie spotkały się 30 września na skraju lasu pod Milanowem, co zakończyło się polskim zwycięstwem. Poległo w nim ok. 100 czerwonoarmistów, ok. 60 zostało wziętych do niewoli.

– Była to jedną z najbardziej znaczących bitew II wojny światowej w powiecie parczewskim. Warto ją upamiętnić tym bardziej, że można spotkać się z błędnymi informacjami na jej temat, jak ta, że przechodząca przez Milanów SGO „Polesie” pod dowództwem gen. Franciszka Kleeberga nawiązała kontakt bojowy z Niemcami. Chodzi, oczywiście, o Rosjan, których nasi żołnierze dosłownie rozgromili. Bohatersko walczyła 60 Dywizja Piechoty „Kobryń” ze 182, 183 i 184 pułkiem piechoty i z samodzielnym batalionem ze 179 pułku – dopowiada dyrektor GOK w Milanowie Małgorzata Osipiak.

Dzielić się wiedzą

Na zaplanowanie bogatego programu obchodów związanych z tą rocznicą historyczną pozwoliło dofinansowanie, jakie w kwocie 48 tys. zł GOK otrzymał z Biura „Niepodległa” na organizację widowiska – inscenizacji bitwy pod Milanowem.

– Działania upamiętniające lokalną historię zajmują w programie pracy naszego ośrodka bardzo ważne miejsce. Gromadzimy różnego rodzaju archiwalne materiały i tworzymy ich wersje elektroniczne, aby mieć pewność, że przetrwają dłużej i będą łatwiej dostępne zainteresowanym osobom i instytucjom. Mamy m.in. duży zbiór zdjęć, które mieszkańcy gminy przynoszą do nas sami, elektroniczną wersję kronik – parafialnej czy straży pożarnej. Mogę powiedzieć, że swego rodzaju wiatrem w żagle było dla nas wystąpienie członków grupy teatralnej „Gokter” działającej przy naszym ośrodku w filmie „Tam, gdzie owce, tam i pasterz”, zrealizowanym przez TVP Lublin na potrzeby TVP Historia. Zainspirowało nas to, by w jeszcze większym stopniu dzielić się wiedzą o przeszłości terenów, na których mieszkamy – mówi M. Osipiak.

Jak było 85 lat temu

Celem zaplanowanego wydarzenia jest upamiętnienie ważnego momentu historii lokalnej, ale też unaocznienie wydarzeń sprzed 85 lat mieszkańcom, szczególnie młodzieży i dzieciom. – O pomoc w opisaniu bitwy zwróciliśmy się do Juliusza Bzówki, emerytowanego nauczyciela historii, regionalisty i pasjonata dziejów regionu – tłumaczy dyrektor GOK w Milanowie. Charakterystyka bitwy stała się kanwą scenariusza dla jej odtwórców z Grupy Rekonstrukcji Historycznej „Dezerter” z Celestynowa. Grupa może pochwalić się profesjonalizmem, dużym doświadczeniem i wieloma inscenizacjami historycznymi – na swoim koncie ma m.in. rekonstrukcję bitwy pod Kockiem. 29 września zaprezentuje się w Milanowie. – Odtworzona przez nich bitwa potrwa ok. 40 minut, a przebiegać będzie na skraju parku, żeby możliwie najbardziej wiernie odtworzyć sytuację. Zależy na tym, by wydarzenie było widowiskowe i by obejrzało rekonstrukcję jak najwięcej osób. Takie przedsięwzięcie robimy po raz pierwszy. Chcemy, by na długo zapadło w pamięć naszym mieszkańcom i by wynieśli z niego wielką lekcję historii – zaznacza M. Osipiak.

Bogaty program

Wstępem do obchodów rocznicowych będzie quiz historyczny dotyczący m.in. bitwy pod Milanowem prowadzony w szkołach podstawowych na terenie gminy już 17 września. Program historyczny zaplanowany na niedzielę 29 września otwiera złożenie kwiatów na grobie poległych 85 lat temu, pochowanych na miejscowym cmentarzu. O 14.00 rozpocznie się Msza św. O 15.15 z koncertem patriotycznym wystąpi orkiestra dęta będąca orkiestrą reprezentacyjną Oddziału Lubelskiego Związku Piłsudczyków RP. Na 16.15 zaplanowano rekonstrukcję bitwy. Ok. 17.00 na scenie pojawią się uczniowie szkół podstawowych z koncertem patriotycznym; w tym samym czasie trwać będzie gra terenowa „Drużyna generała Kleeberga”. Kolejne punkty programu to: prezentacja uzbrojenia i umundurowania z okresu II wojny światowej, pokaz musztry konnej, wystąpienie zespołu muzycznego Colombo, biesiada z grochówką wojskową i kiełbaskami, a na zakończenie, ok. 19.30, projekcja filmu „Franciszek Kleeberg – ostatni generał Kampanii Wrześniowej”. Partnerami wydarzenia są Urząd Gminy w Milanowie, Koło Naukowe Historyków Studentów UMCS, Klub Seniora w Milanowie, OSP w Czeberakach i szkoły z terenu gminy Milanów.