Przyszłość dla przeszłości
W regionie nie brakuje zabytków sakralnych o dziejowym znaczeniu. Wiele z nich przetrwało niejedną historyczną zawieruchę. Nie dla wszystkich zabytków upływający czas był jednak łaskawy. Wielu nie udało się uniknąć postępującej degradacji i dziś wymagają odpowiedniego zabezpieczenia i renowacji. W remoncie zabytków pomagają władze Mazowsza. W tym roku zdecydowano o przekazaniu 11 mln zł z budżetu regionu na prace restauratorskie i konserwatorskie przy 135 mazowieckich zabytkach. - To są wyjątkowe obiekty, które wymagają stałej, profesjonalnej opieki. Będziemy pomagać, bo widzimy w tym głęboki sens. Te zabytki powinny zostać zachowane w jak najlepszym stanie dla przyszłych pokoleń - podkreśla marszałek Adam Struzik.
Do tegorocznego naboru o udzielenie dotacji wpłynęła rekordowa liczba wniosków – aż 241, na łączną kwotę przekraczającą 39 mln zł. Te liczby nie są zaskoczeniem dla Janiny Ewy Orzełowskiej. – Jest wiele do zrobienia – to fakt! Ale jest też wielu dobrych i mądrych ludzi, którzy chcą pracować na rzecz przyszłych pokoleń, bo jak inaczej nazwać tę niezwykłą troskę o nasze dziedzictwo. W tym roku po raz kolejny za rekordowym zainteresowaniem idzie rekordowe wsparcie z budżetu województwa – dodaje członek zarządu województwa mazowieckiego.
Wsparcie z budżetu regionu często jest dla właściciela zabytku przyczynkiem do rozpoczęcia inwestycji, co podkreśla Elżbieta Lanc. – Wiemy od wnioskodawców, że w wielu przypadkach te pieniądze, które przyznaliśmy, są kluczowe dla rozpoczęcia prac. A bywa i tak, że interwencja powinna być podjęta od razu, aby uratować zabytek. Dlatego tak ważne jest, aby jak najszybciej podpisać umowy i rozpocząć prace remontowe – podkreśla członek zarządu.
Jak wyjaśnia Paweł Cukrowski, dyrektor departamentu kultury, promocji i turystyki urzędu marszałkowskiego, komisja oceniająca wnioski zaproponowała przyznanie dotacji w kwotach niższych od wnioskowanych, aby w ten sposób można było dofinansować jak największą ich liczbę. – W tym roku komisja miała wyjątkowo trudne zadanie. W związku z dużym zainteresowaniem programem podjęliśmy decyzję o zmniejszeniu wsparcia na poszczególne inwestycje, tym samym dofinansowując większą liczbę wniosków. Czekamy teraz na ostateczne decyzje beneficjentów. W przypadku ewentualnych rezygnacji uruchomimy listę rezerwową – zaznacza dyrektor.
Pomoc z budżetu województwa mazowieckiego zostanie przeznaczona m.in. na prace przy kościołach i innych obiektach sakralnych.
Cenne obrazy odzyskują blask
Wśród mazowieckich zabytków, które otrzymały dofinansowanie od samorządu województwa, znalazł się kościół pw. Przemienienia Pańskiego w Garwolinie. Świątynia została wybudowana na przełomie XIX i XX w. w stylu neobarokowym na planie krzyża łacińskiego z krótkimi ramionami, jest trzynawowa. Konsekrowana została 5 lipca 1900 r. przez ówczesnego biskupa lubelskiego Franciszka Jaczewskiego. – W głównym ołtarzu znajduje się obraz Przemienienia Pańskiego autorstwa Wincentego Łukasiewicza z 1894 r. To największy, bo blisko sześciometrowy obraz w naszej świątyni i bardzo cenny, który już udało nam się odnowić – mówi ks. kan. Stanisław Szymuś, proboszcz parafii. Po renowacji lub w trakcie, również ze środków województwa mazowieckiego, są obrazy: św. Józefa z Dzieciątkiem, św. Franciszka z Dzieciątkiem Jezus, Chrystusa Miłosiernego oraz Matki Bożej Różańcowej z ołtarzy bocznych. Dzięki tegorocznemu dofinansowaniu blask odzyskają dzieła przedstawiające: św. Franciszka obejmującego Chrystusa ukrzyżowanego, Matkę Bożą Częstochowską, św. Stanisława Kostkę i Najświętsze Serca Pana Jezusa. – To kolejna seria naszych najcenniejszych, bo najstarszych obrazów. Upływający czas sprawił, że potrzebują one renowacji; w stanie wymagającym szybkiej interwencji jest zwłaszcza obraz Najświętszego Serca Pana Jezusa. Chcemy pokazać piękno tych ponad stuletnich obrazów, nie tylko o wielkiej wartości historycznej, ale także artystycznej. To najcenniejsze przedmioty, jakimi dysponujemy, dlatego chcemy się nimi pochwalić – podkreśla ks. S. Szymuś. Czy odnowione dzieła trafią z powrotem do bocznych ołtarzy? – Muszę porozmawiać z konserwatorem zabytków, czy będziemy je tam umieszczać, czy może znaleźć jakieś bezpieczne miejsce na ścianie w kościele, aby je bardziej wyeksponować. Szkoda chować tak pięknych obrazów – przyznaje proboszcz. Dofinansowanie na renowację obrazów wynosi 100 tys. zł. – Pozostałą kwotę, czyli blisko 60 tys. zł, pokryje parafia. Mamy nadzieję, że do końca roku wszystkie nasze najcenniejsze obrazy będziemy mieć już odnowione – podkreśla ks. S. Szymuś.
W powiecie garwolińskim 100 tys. zł trafi także do parafii w Górznie na drugi etap robót budowlanych i prac konserwatorskich związanych z remontem elewacji budynku kościoła. Z kolei parafia w Parysowie otrzyma 100 tys. zł na pierwszy etap renowacji wnętrza budynku kościoła.
Zabytkowe drzwi do renowacji
Środki uzyska także parafia pw. św. Stanisława BM w Zbuczynie. Kościół konsekrowany w 1906 r. reprezentuje styl neobarokowo-toskański i charakteryzuje się efektownymi wieżami. W świątyni znajdują się cenne obrazy Józefa Buchbindera – malarza urodzonego w 1836 r. w Radzyniu Podlaskim, który studiował we Włoszech. W tym roku renowacji doczekają się zabytkowe drzwi świątyni. – Mają one tyle, co kościół, czyli ponad 100 lat. Są zabytkowe, więc nie myślimy o wymianie, tylko renowacji, naprawie uszkodzonych, spróchniałych elementów. Są to cztery sztuki drzwi drewnianych: częściowo sosnowych, z dębowymi futrynami – informuje proboszcz ks. kan. Sławomir Brodawka. Parafia pozyskała na ten cel 25 tys. zł. – Wnioskowaliśmy o ponad 30 tys. zł, bo dotacja może wynieść do 50% wartości inwestycji, którą wyceniliśmy na ponad 60 tys. zł. Będziemy musieli dołożyć ponad 35 tys. zł. Co miesiąc zbierana jest taca inwestycyjna na zaplanowano prace, m.in. na renowację drzwi. Mam nadzieję, że uda nam się zebrać brakujące środki – zaznacza ks. S. Brodawka, który liczy na to, że wkrótce ruszą prace. – Dotacja zatwierdzona, kwestia tylko tego, kiedy wykonawca będzie miał czas, i rozpoczniemy. Musimy skończyć do końca roku – podkreśla proboszcz, informując, że kolejnym krokiem będzie uzyskanie dotacji na termomodernizację plebani.
Na terenie powiatu siedleckiego środki otrzymały także: parafia w Wodyniach na roboty remontowe wewnątrz budynku kościoła parafialnego – 100 tys. zł; parafia w Niwiskach – na remont dzwonnicy przykościelnej – 150 tys. zł oraz parafia w Hołubli na konserwację-restaurację oraz projekt badawczy XVI-wiecznego obrazu Matki Bożej z Dzieciątkiem – 30 tys. zł. Z kolei w powiecie łosickim 70 tys. zł otrzyma parafia w Mostowie na remont dachu zabytkowego kościoła parafialnego.
Moim zdaniem
ks. dr Robert Mirończuk – dyrektor Muzeum Diecezjalnego w Siedlcach
To niezwykle ważna i dobra wiadomość, że kilkanaście parafii, także z diecezji siedleckiej otrzymało wsparcie finansowe celem ratowania substancji zabytkowej obiektów sakralnych. Na 24 obiekty z regionu siedleckiego, węgrowskiego, garwolińskiego i łosickiego – połowa są to obiekty sakralne z naszej diecezji. Parafianom ciężko jest udźwignąć koszty poszczególnych prac, które zdecydowanie przewyższają możliwości parafii – stąd liczy się każda złotówka otrzymana „z zewnątrz”. Ale nie zapominajmy, że dotacja zawsze wymaga dość znacznego wkładu własnego beneficjenta, za co proboszczowie są wdzięczni swoim parafianom i darczyńcom. Zakres tegorocznych planowanych prac dotyczył poważnych przedsięwzięć, których wsparcie było jak najbardziej zasadne: jak renowacje elewacji zarówno obiektów murowanych oraz drewnianych, ratowanie bezcennych polichromii, konserwacje ołtarzy czy obrazów. One będą po ludzku nie tylko cieszyć oko, ale służyć wiernym „ad maiorem Dei gloriam” (na większą chwałę Bożą). Gratuluje administratorom parafii, że potrafią zapoznać się z różnymi programami, starają się właściwie wypełnić wnioski oraz złożyć odpowiednie dokumenty, bo to świadczy o zaradności proboszczów i ich parafian. A dla innych niech będzie zachętą do podejmowania takich działań – bo warto!
HAH