To Bóg jest Panem historii, nie my. Dlatego zbieram szczątki krzyży i pomników z polskimi napisami. Niech świadczą, że historia trwa - mówi laureat nagrody IPN „Semper Fidelis” ks. Adam Przywuski, kustosz sanktuarium Matki Bożej w Latyczowie na Ukrainie.

Uroczysta gala wręczenia nagród IPN „Semper Fidelis” odbyła się 8 października na Zamku Królewskim w Warszawie. Tego dnia ogłoszone zostały nazwiska laureatów oraz wyróżnionych w ramach II i III edycji ustanowionej przez Instytut Pamięci Narodowej nagrody „Semper Fidelis”, przyznawanej za prowadzenie działalności na rzecz upamiętniania dziedzictwa Kresów Wschodnich. Pochodzący z diecezji siedleckiej ks. Adam Przywuski na Ukrainie posługuje od 2001 r. Początkowo pracował jako wykładowca w Wyższym Seminarium Duchownym w Gródku. W 2003 r. został mianowany proboszczem parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny oraz kustoszem sanktuarium Matki Bożej Latyczowskiej.

Czy da się wygrać wojnę bez żołnierzy? Nie tylko w sensie militarnym, ale też w wymiarze ducha? Czy model kultury promującej dziwaczny, zniewieściały pacyfizm, symbolicznie „kastrujący” mężczyzn i pozbawiający elementarnego poczucia odpowiedzialności, deprecjonujący ich tradycyjne role społeczne, jest w stanie zapewnić dostateczną liczbę obrońców tego, co ważne, święte, kluczowe dla nowożytnej cywilizacji europejskiej?

Wielki mistrz Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego w Jerozolimie, kard. Fernando Filoni, podjął decyzję, by podczas obrzędu pasowania na rycerza zrezygnować z używania miecza. „Wspomniany zakon założony został w 1099 r. w Ziemi Świętej przez Gotfryda de Bouillon i od tamtego czasu istnieje nieprzerwanie do dziś. Przez 922 lata podczas uroczystego rytu inwestytury zawsze korzystano z miecza. Teraz jednak ma się to zmienić” - pisał kilka dni temu Grzegorz Górny („Rycerze bez miecza, Kościół bez mężczyzn. Czy da się wygrać wojnę kulturową bez żołnierzy?”, www.wpolityce.pl).

Tydzień temu sięgnęliśmy do Tradycji Kościoła, która zawiera całe bogactwo wskazówek służących owocnej lekturze słowa Bożego. Z tej duchowej skarbnicy wybraliśmy to, co samo Pismo Święte radzi tym, którzy chcą zagłębić się w jego treści.

Dziś omówimy trzy pozostałe z wybranych siedmiu. Po piąte: „Mów Panie, bo sługa Twój słucha” (1 Sm 3,9). Pismo Święte jest żywym słowem Boga, dlatego podczas lektury księdze należy okazać szacunek. W liturgii wyraża się on w uważnym słuchaniu i stojącej postawie kapłana lub diakona odczytującego Ewangelię. Ta praktyka sięga korzeniami Starego Testamentu. W księdze Nehemiasza czytamy: „Ezdrasz otworzył księgę na oczach całego ludu - znajdował się bowiem wyżej niż cały lud; a gdy ją otworzył, cały lud się podniósł” (Ne 8,5). W średniowieczu cystersi, rozpoczynając prywatną lekturę Pisma Świętego, pierwsze jego wersy odczytywali na kolanach. Oczywiście zewnętrzna postawa ma znaczenie o tyle, o ile oddaje wewnętrzne nastawienie czytającego.

Grafiki Kazimierza Wiszniewskiego ujmują troską o detale. To miniaturowe dzieła sztuki, dalekie od schematu. Nad każdą z prac trzeba się zatrzymać, pochylić, wczytać w jej treść i w jej artyzm.

26 listopada, otwierając wystawę, zastępca dyrektora Muzeum Regionalnego Krzysztof Chaberski powiedział, że ekspozycja planowana była na 60 rocznicę śmierci artysty w 2020 r., ale uniemożliwiły to obostrzenia związane z pandemią. Warto było czekać, tym bardziej że od pierwszej wystawy twórczości K. Wiszniewskiego w siedleckim muzeum, które jest w posiadaniu imponującej kolekcji prac artysty, minęło 30 lat. Kurator wystawy Agnieszka Pasztor przypomniała okoliczności, w jakich zrodziła się idea ponownego pokazania grafik szerszej publiczności. - Instytut Historii Głuchych Surdus Historicus z Warszawy zwrócił się do nas z prośbą o udostępnienie drzeworytów, których jesteśmy właścicielami. Dostaliśmy informację, że jest przygotowywana dość duża publikacja poświęcona K. Wiszniewskiemu.

Rozmowa z Adamem Fijewskim, autorem książki „Skarby ukryte, ludzie pogrzebani”.

W Kopinie mieszkał mój dziadek. Tam też się urodził mój ojciec. W tej wsi rozgrywają się prawie wszystkie opisywane w książce wydarzenia. Remigiusz Grocholski - adiutant Józefa Piłsudskiego, uczestnik bitwy pod Kockiem, zaraz po jej zakończeniu przyjeżdża do Kopina, gdzie mieszkają jego krewni - Czetwertyńscy. Natychmiast powołuje z moim dziadkiem Stanisławem organizację ruchu oporu, być może pierwszą na Lubelszczyźnie. W Kopinie są ukryte tytułowe „skarby”, tutaj urodziła się także jedna z córek R. Grocholskiego, która po latach została żoną Krzysztofa Zanussiego.

W okresie stanu wojennego Kościół odegrał ważną rolę. Była to wówczas ostatnia oaza wolności i solidarności, której nie zajęły czołgi generała Jaruzelskiego. Pogrążonym w lęku i niepewności ludziom dawał poczucie więzi i braterskiej miłości oraz konkretną materialną pomoc. W jej niesienie skutecznie i odważnie zaangażowali się kapłani oraz siostry zakonne z diecezji siedleckiej.

Już cztery dni po wprowadzeniu stanu wojennego biskup ordynariusz Jan Mazur, jako pierwszy w Polsce, na mocy specjalnego dekretu powołał do istnienia Diecezjalny Komitet Pomocy Represjonowanym. Skupiał on ok. 30 członków, a jego zadaniem było niesienie pomocy medycznej, socjalnej, finansowej i duchowej prześladowanym oraz ich rodzinom. Kościół stał się jedynym rzecznikiem narodu wobec komunistów. Biskupi i kapłani często odwiedzali internowanych z posługą duszpasterską, dodawali otuchy, upominali się o więźniów politycznych. Byli także „listonoszami” - przemycali na zewnątrz grypsy. Uczestnicy tamtych wydarzeń twierdzą, że ten trudny czas przetrwali wyłącznie dzięki Kościołowi. Ważną rolę odegrała wówczas parafia św. Stanisława w Siedlcach, gdzie cyklicznie odprawiane były Msze św. w intencji ojczyzny gromadzące rzesze mieszkańców.

Obrazy, grafiki, rzeźby z wielu placówek muzealnych i bibliotek - to poświęcona sztuce Bożego Narodzenia najnowsza wystawa w Muzeum Diecezjalnym w Siedlcach.

Pokazuje dzieła Norwida, Mehoffera, Wyspiańskiego, a nawet Rembrandta. Ekspozycja ma być czynna do końca marca nadchodzącego roku. Warto pójść i obejrzeć, bo kto wie… Jak zawsze, kiedy zaczyna się Adwent albo Wielki Post, tak i w tym roku diabeł mocniej macha ogonem. Tym razem majta Komisją Europejską i ryczy, żeby zakazać używania słów i zwrotów, których, jego zdaniem, używać się nie powinno. Bo zamiast łączyć - dzielą. Należy więc „Boże Narodzenie” - zastąpić „okresem świątecznym”, bo rani innych wyznawców, wyrzucić słowo „homoseksualista”, bo obraża, a także „pan” i „pani”, bo „czyni niewidzialnymi osoby interpłciowe lub queer”. W ogóle to używanie określeń „kobieta” i mężczyzna” „antagonizuje nasze myślenie o osobach, które nie wpisują się w stereotypowe wyobrażenie”. Zatem zalecaną formą jest „Mx”. Żadnego obraźliwego „Ladies and Gentlemen”!

W jednej z amerykańskich stacji telewizyjnych przeprowadzono debatę. Oto trzej biznesmeni - katolik, protestant i ateista - rozmawiali o tym, co dla nich oznacza Boże Narodzenie.

Protestant mówił, że Boże Narodzenie oznacza 50% wzrost zysków. Katolik powiedział, że patrzy na wynik finansowy, a święta Bożego Narodzenia to 20% wzrost zarobków po opodatkowaniu. Ateista mówił, że biznes bożonarodzeniowy jest tak dochodowy, że w dzień Bożego Narodzenia on i jego przyjaciele zbierają się wokół choinki, trzymają za ręce i śpiewają: „O, jakiego mamy przyjaciela w Jezusie!”. Być może niektórym taki obrazek będzie wydawać się zabawnym i nierzeczywistym. I zapewne o to chodziło twórcom tego przedświątecznego programu. Ale dla mnie było to pewnego rodzaju wytrącenie z letargu. Nie idzie jednak tylko o wejście w tzw. kulturę „obudzonych”, która jest pewną nowością w dzisiejszych czasach.

Ich życie rozpoczęło się w czasach pełnych zamętu. Z narażeniem życia walczyli o wyzwolenie Polski z pęt komunizmu. Stanisław Karpik i Ryszard Piekart wbrew wszelkim trudnościom potrafili być oddani sprawie i wierni wartościom, w które wierzyli. Zaangażowani w działalność opozycyjną, wykazywali się niespotykaną dziś odwagą.

Działali w konspiracji przed aparatem bezpieczeństwa Polski Ludowej, nieraz nie wiedząc, czy ich działanie przyniesie wymierny skutek w przyszłości. Znaleźli się w gronie osób internowanych. A trzeba pamiętać, że internowano osoby najaktywniejsze i z reguły te, które nie były skłonne do kolaboracji. Zamykano je w więzieniu pod różnymi zarzutami, np. za udział w nielegalnej kolacji, nieprzychylny stosunek do władz, niezadowolenie z sojuszy zawieranych przez PZPR. To właśnie okresowi komunistycznemu S. Karpik „zawdzięcza” zaciętość charakteru. Marząc o lepszym, godniejszym życiu nie tylko dla siebie, podjął się walki o to, czego pragnął, co uważał za słuszne i w co głęboko wierzył: o prawdę i wolność. Jego aktywność opozycyjna rozpoczęła się, gdy miał 23 lata.

Legenda opozycji antykomunistycznej, „chłopski kapelan” porównywany do ks. Stanisława Brzóski, odważny i gorliwy, a przy tym skromny duszpasterz, który synowski obowiązek wobec ojczyzny wypełnił z największą starannością i poświęceniem - tak o ks. kan. Stanisławie Falkowskim mówią świadkowie jego kapłańskiego i patriotycznego zaangażowania. 12 grudnia do grona licznych odznaczeń, jakimi uhonorowany został wieloletni proboszcz parafii Nieciecz, dołączy kolejne: Medal bł. Jerzego Popiełuszki.

Ks. Stanisław dobrze znał ks. Jerzego i co miesiąc uczestniczył w sprawowanych przez kapelana Solidarności Mszach za ojczyznę. Rok po bestialskim morderstwie ks. J. Popiełuszki zainicjował budowę upamiętniającego go pomnika w Niecieczy - wyjaśnia Janusz Olewiński, przewodniczący Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Internowanych i Represjonowanych, które wnioskowało o odznaczenie ks. S. Falkowskiego Medalem bł. ks. Jerzego Popiełuszki.