Takich bohaterów było więcej
Wszyscy otrzymali Złote Krzyże Zasługi i papieskie krzyże „Pro Ecclesia et Pontifice”. W tej grupie było 26 mężczyzn i pięć kobiet. O tym, jak wyglądała ceremonia, można dowiedzieć się z miesięcznika „Wiadomości Diecezjalne Podlaskie” (9/1927). Przed sumą do unitów oficjalnie zwrócił się Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, mówiąc: „Wyście cierpieli za wiarę i za Polskę, gdyż ten, który trwał przy wierze, trwał i przy Polsce. Dlatego w imieniu Pana Prezydenta Rzeczypospolitej i Rządu wręczę wam odznaki honorowe, by w ten sposób nagrodzić wasze cierpienia…”. Po odznaczeniu wojsko zaprezentowało broń, a orkiestra zagrała hymn Polski. Jeden z odznaczonych podziękował w imieniu pozostałych za wyróżnienie i zawołał: „Niech żyje Polska!”.
Autor relacji zamieszczonej w „Wiadomościach Diecezjalnych” zauważył, że w oczach wyróżnionych błyszczały łzy. „(…) Do głowy przychodzi myśl, że serca i piersi tych starców były naprawdę szańcem niezdobytym, o który rozbijała się przemoc moskiewska i choć ciała krwią broczyły, duch jednak zwyciężył. (…) Czy tylko tych 31 starców zasłużyło na tak wielkie wyróżnienie? Czy nie było więcej bohaterów? Tychbyś nie zliczył. Jest ich legion cały, cichych, spokojnych zapracowanych. Nie sposób było jednak wszystkich nagrodzić” – pisał autor relacji. Po sumie jeden z kapłanów znów stanął na ambonie i przeczytał listę nagrodzonych unitów. Obok imion i nazwisk była też kilkuzdaniowa charakterystyka każdego z wyróżnionych. Papieskie krzyże unici przyjmowali z rąk biskupa podlaskiego Henryka Przeździeckiego. Na koniec znów jeden z nich podziękował i krzyknął: „Niech żyje Ojciec Święty!”.
Pomimo wszystko…
Lista unitów odczytana w czasie kodeńskich uroczystości została przedrukowana nie tylko w „Wiadomościach Diecezjalnych”. Zamieszczało ją wiele ogólnopolskich, a nawet zagranicznych periodyków. ...
Agnieszka Wawryniuk