100 lat temu! - 30 czerwca 1924 r. w Niedźwiadce - jako dziewiąte z dziesięciorga dzieci Jana i Pauliny Ostojskich - na świat przyszła Emilia Grudzień.

Jubileusz najbliżsi pani Emilii uczcili 29 czerwca Mszą św. w Kościele pw. Chrystusa Króla w Jedlance. Pani Emilia dzieciństwo spędziła w domu, pomagając rodzicom w gospodarstwie. W wieku siedmiu lat rozpoczęła naukę w czteroklasowej szkole powszechnej, która mieściła się w izbie domu przedwojennego sołtysa Niedźwiadki Jana Szostaka: zajęcia odbywały się w dwóch grupach: na 8.00 przychodziły dzieci z trzeciej i czwartej klasy, natomiast na 12.00 dzieci z pierwszej i drugiej.

Podczas pożaru pałacu w Korczewie w 2021 r. płomienie dotarły do pokoju z obrazami Wandy Ostrowskiej, żony przedwojennego właściciela majątku Krystyna Ostrowskiego.

Spłonęło tylko kilka prac. Większość ocalała - zdaniem prawnuka artystki Artura Harrisa - cudem. Wanda Stefania Paulina Kraft urodziła się w 1895 r. w Warszawie, w rodzinie mieszczańskiej. Talent malarski rozwijała pod okiem Konrada Krzyżanowskiego reprezentującego wczesny polski ekspresjonizm, który w swoim mieszkaniu prowadził kursy dla młodych adeptów sztuki. Jej drugim nauczycielem był Stanisław Noakowski, teoretyk architektury i rysownik.

W tamtych czasach istniała jedyna słuszna wizja rzeczywistości: partyjna. A obywatele mieli ją podzielać. Służyła temu kontrola każdego aspektu życia społecznego.

Tę wszędobylskość i wszechstronność zainteresowań komunistów pokazuje wystawa „Siedleckie w obiektywie władzy”, którą można oglądać w Archiwum Państwowym. W 1975 r. Siedlce stały się miastem wojewódzkim. Awans ten przyniósł rozwój społeczno-gospodarczy. Mająca ambicje nadzorowania wszelkich przejawów życia mieszkańców władza komunistyczna ukazywała obraz województwa siedleckiego w swojej dokumentacji.

7 czerwca przy domu kultury w Kodniu odsłonięto Panteon Sapieżyński. 11 drewnianych rzeźb oraz ławeczka z dwoma herbami upamiętniają dawnych właścicieli Kodnia i ich zasługi dla tej miejscowości.

Pomysłodawczynią panteonu jest Ewa Rafałko, dyrektor Gminnego Centrum Kultury, Sportu i Turystyki. - Podczas pobytu w Hannie zachwyciłam się tamtejszym pomnikiem poświęconym powstaniu styczniowemu. Składa się on z drewnianych rzeźb. Pomyślałam, że dobrze by było, gdyby podobne pojawiły się w przestrzeni Kodnia.

Ukazał się tom „Ziemianie naukowcy” stanowiący podsumowanie sesji naukowej o ziemiaństwie, która odbyła się w Muzeum Regionalnym im. Mieczysława Asłanowicza w 2023 r.

Jego krótka promocja miała miejsce 7 czerwca na początku jedenastej sesji o ziemiaństwie, w tym roku dedykowanej artystom wywodzącym się z ziemiańskich rodów (relację z wydarzenia zamieścimy w kolejnym wydaniu „Echa”). Sesje naukowe poświęcone ziemiaństwu odbywają się w Muzeum Regionalnym cyklicznie - co dwa lata, od ponad 20 lat.

29 maja w Szkole Podstawowej w Kaplonosach z udziałem bp. Kazimierza Gurdy świętowano 20-lecie nadania placówce imienia Jana Pawła II.

Po Mszy św. sprawowanej w kościele św. Mikołaja w Lubieniu społeczność szkolna i zaproszeni goście spotkali się w budynku SP, gdzie miała miejsce część oficjalna uroczystości i występ artystyczny uczniów. Patron szkoły św. Jan Paweł II został przywołany w hymnie, którym rozpoczęto uroczystości. „Żyj dla drugiego człowieka,/ Bądź wierny swym ideałom,/ Bierz przykład z Ojca Świętego,/ Do celu zmierzaj z zapałem” - wyśpiewała społeczność kaplonoskiej placówki.

W domu Maksyma sprawowane były przez ojców jezuitów Msze, a stół służący do liturgii obecnie znajduje się w Pratulinie - to jeden z faktów z życia parafii, o którym dowiemy się w Orchówku w trakcie zwiedzania wystawy.

Od 1 czerwca w krypcie kościoła św. Jana Jałmużnika można obejrzeć zdjęcia mieszkańców Orchówka, dawne narzędzia i sprzęty gospodarstwa domowego, stroje ludowe, a także ornaty oo. kapucynów oraz osobiste przedmioty należące do unity Maksyma Kossyka. W podziemiach świątyni znajdują się trzy krypty: pod prezbiterium i zakrystiami; powierzchnia największej liczy ponad 42 m².

Ludzie dekorowali krzyże przydrożne i kapliczki ku czci Pana Jezusa, Matki Przenajświętszej lub św. Izydora, patrona rolników.

To przy nich w dniu święcenia pól, jak wspominają starsi mieszkańcy, zbierała się cała wioska. „Boże, Ojcze nasz w niebie. Ty wiesz, czego nam potrzeba do życia godnego ludzi. Ty powierzyłeś człowiekowi ziemię, aby ją uprawiał, i darzysz go ziarnem do siewu i chlebem do wzmocnienia sił” - tak rozpoczyna się modlitwa uroczystego błogosławieństwa pól, które wpisało się w naszą polską tradycję. Obrzęd pozostał, chociaż nie we wszystkich wiejskich parafiach kapłan idzie z wiernymi na pola, a procesja ma zwykle wymiar symboliczny i uczestniczy w niej niewiele osób.

Próbę czasu i sytuacji przetrwa wiara przeżywana i przemodlona - wskazał bp Henryk Tomasik podczas Mszy św. z racji jubileuszowych uroczystości w bazylice mniejszej 21 maja.

Eucharystii, w liturgiczne wspomnienie św. Wiktora, którego relikwie znajdują się w miejscowym kościele, przewodniczył bp Kazimierz Gurda. Na świętowanie 100 rocznicy powstania kapituły kolegiackiej janowskiej przybyli także biskupi pochodzący z diecezji siedleckiej: metropolita senior archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej abp Andrzej Dzięga, biskup senior diecezji radomskiej Henryk Tomasik, biskup drohiczyński Piotr Sawczuk oraz przedstawiciele kapituł z całej diecezji.

18 maja w Centrum Kultury Chrześcijańskiej w Wisznicach zaprezentowano wystawę „Unici Podlascy. W 150 rocznicę męczeństwa”. Wernisaż był połączony z prelekcją nt. Kościoła unickiego.

Wystawa składa się z plansz opowiadających o losach unitów, o miejscach kultu i duchownych, którzy przyczynili się do umocnienia tego obrządku. Ekspozycja przypomina o tym, że po zawiązaniu unii brzeskiej Kościoły rzymskokatolicki i wschodni funkcjonowały w dużej harmonii. Miały nawet wspólne ośrodki religijne, jak np. Kodeń czy Leśna Podlaska. Z czasem zaczął rodzić się konflikt miedzy Kościołem prawosławnym i unickim. Jego owocem była śmierć arcybiskupa połockiego Jozafata Kuncewicza.